Bij de start van een onderneming ligt de nadruk bij de afnemers. Dit omdat er bij de afnemers een grote omzet te halen valt. In deze fase wordt er niet veel aandacht besteed aan het inkoopproces. Maar als het bedrijf groter wordt, komen er steeds meer leveranciers bij en het aantal diensten en producten dat ingekocht wordt, wordt ook steeds groter. Er kunnen dan ook kosten bespaard worden op het inkoopproces. De matrix van Kraljic geeft twee verschillende inzichten van het portfolio namelijk financieel en risico. Daarbij worden vier verschillende productgroepen gedefinieerd; hefboom-, strategische-, routine- en knelpuntproducten. Voor ieder productgroep kan een betere inkoopstrategie bepaald worden.
Inkoopmatrix Kraljic
Start portfolioanalyse
In de praktijk is dit model lastiger in deze fase dan vooraf aangenomen wordt. Er zullen veel zaken aan de orde komen waarbij keuzes gemaakt moeten worden die vooraf niet te bepalen zijn. Hierdoor moet er goed geanalyseerd worden wie en wat ingezet kan worden bij de opstartfase. De analyse heeft een bepaald doel en dit doel moet duidelijk geformuleerd, meetbaar en gedefinieerd te zijn.
Invulling van de matrix
Nu wordt eerst vastgesteld welke voorwaarden er aangehouden moeten worden om het risico en de financiële inwerking te meten. Bij financiële inwerking kan gekeken worden naar ingekochte hoeveelheid, prijs per product en kosten voor het gebruik van het product. Bij het leveringsrisico kan er gekeken worden naar het aantal leveranciers, betrouwbaarheid van de leverancier, levertijd en transport.
Daarna stelt men vast hoe gedetailleerd de analyse moet zijn. Bijvoorbeeld op het niveau van artikelcategorie, artikelgroep of artikel. Naarmate het niveau lager komt zullen er meer gegevens beschikbaar worden waardoor het gevaar bestaat dat de matrix niet overzichtelijk blijft en de analyse langer duurt dus ook meer kost.
Interpretatie van de matrix
Het is verstandig om tijd in te calculeren voor discussies over de ingevulde onderdelen van de matrix. Er komen vragen aan de orde als: Hoeveel komt de matrix overeen met het beleid van het bedrijf met het oogpunt op de inkoop? Zit het bedrijf te veel in het segment met ‘knelpunten’ in de matrix? Wanneer overeenstemming is bereikt over de positie van de producten in de matrix, kan er vastgesteld worden welke acties er ondernomen moeten worden om een juiste positionering te krijgen.
Inkoopstrategie
De inkoopstrategie wordt opgesteld voor ieder deel van de matrix. Bij ieder deel wordt bepaald wat er verbeterd moet worden. Voor ieder product geldt dat bij verbeteringen het product in het zelfde deel blijft of juist naar een andere deel van de matrix verschuift. Hiervoor moeten meestal drastische veranderingen toegepast worden.
Producten in het deel knelpunt moeten daaruit verwijderd worden of verplaatst naar een ander deel van de matrix. Mocht dit niet mogelijk zijn dan moeten de nadelige gevolgen zoveel mogelijk beperkt worden.
Routineproducten kunnen gestandaardiseerd en samengepakt worden. Het is mogelijk om met de leveranciers raamcontracten af te sluiten.
Strategische producten zijn onderdeel van de core business van de onderneming.
In het deel hefboomproducten kunnen de producten verplaatst worden naar de strategische producten. Hiervoor moeten de leveranciers wel voldoende presteren. Voor de inkoper zijn hefboomproducten goed om te onderhandelen. De leveranciers kunnen naast elkaar gezet worden zodoende ze met elkaar vergeleken en beoordeeld kunnen worden. Er kan gewisseld worden van leverancier.
De leverancier en onderneming zijn onderling afhankelijk van elkaar. Deze afhankelijkheid blijft bestaan zolang de samenwerking goed gaat. Het kan zo zijn dat een onderneming maar één leverancier heeft die een product kan leveren. De enige optie om toch onderhandelingsruimte te creëren is door aanpassingen te doen aan het eigen product zodat het product van de leverancier niet meer nodig is.
Door het doorlichten van producten en leveranciers kan het de onderneming besparing op de kosten en tijd opleveren. Grote winst kan verkregen worden door o.a. het standaardiseren van het inkooppakket, bestelprocedures vergemakkelijken, aantal leveranciers verlagen en een betere positie voor onderhandeling krijgen. Doordat de analyse zelf door de onderneming is uitgevoerd, weet ze vaak meer van de producten af dan de leveranciers zelf. En dus is er een sterke onderhandelings-positie ontstaan die van groot belang kan zijn in volgende afspraken.
Gebruikers die hebben bijgedragen aan deze kennisbank pagina: